Diagnostyka oraz leczenie chorób dziąseł i przyzębia

Czym jest periodontologia?

Periodontologia to dziedzina stomatologii zajmująca się zdrowiem przyzębia. Przyzębiem nazywamy zespół tkanek, które utrzymują ząb w jamie ustnej, tj. dziąsło, kość wyrostka zębodołowego, cement (cienka warstwa twardej tkanki pokrywającej korzeń zęba) oraz ozębna

(włókna kolagenowe łączące ząb z kością). Lekarz periodontolog zajmuje się głównie dwoma chorobami: zapaleniem dziąseł (gingivitis) oraz zapaleniem przyzębia (periodontitis, parodontoza). W przypadku zapalenia dziąseł procesem chorobowym są zajęte wyłącznie tkanki miękkie wokół naszych zębów. Parodontoza za to obejmuje już kość i jej zaniki w obrębie wyrostków zębodołowych.

Czy moje dziąsła są zdrowe?

Jeśli zauważyłeś/zauważyłaś u siebie jeden lub kilka z poniższych objawów, być może jest to czas na zbadanie stanu Twojego przyzębia:

• krwawienie z dziąseł + ich obrzęk i zaczerwienie;

• ruchomość zębów;

• nadwrażliwość;

• nieprzyjemny posmak/zapach z buzi;

• „wydłużanie się” zębów, tj. odsłonięcie korzeni przez obniżające się dziąsło;

• niespecyficzny ból zębów po wykluczeniu próchnicy;

• niepokojące zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej.

Co powoduje choroby przyzębia?

Stany zapalne przyzębia mają przyczynę wieloczynnikową, jednak głównym i najważniejszym

czynnikiem jest zła higiena jamy ustnej! „Leniwe” szczotkowanie, nieprawidłowa technika, brak

czyszczenia przestrzeni międzyzębowych (nitki, szczoteczek międzyzębowych) oraz mycie zębów

rzadziej niż dwa razy dziennie to przepis na parodontozę. Pozostałe przyczyny zapaleń dziąseł i kości możemy podzielić na miejscowe lub ogólne. Są to m. in.:

Miejscowe:

• nawisające plomby lub korony protetyczne;

• brak higieny protez (np. spanie w protezach);

• nieuzupełnione braki zębowe;

• wady zgryzu;

• nawykowe zaciskanie i zgrzytanie zębami (bruksizm);

Ogólne:

• palenie!

• zła dieta, niedobory żywieniowe;

• choroby ogólne (np. cukrzyca, anemia, osteoporoza);

• zmiany hormonalne (np. ciąża);

• przedwczesna utrata zębów w najbliższej rodzinie (czynniki genetyczne);

• niektóre leki;

• nowotwory.

Diagnostyka

Choroby przyzębia diagnozujemy, opierając się o dane z:

1. szczegółowego wywiadu ogólnego (dentysta może poprosić o wykonanie szczegółowych badań krwi, typu morfologia, poziom glukozy we krwi, stężenie wit. D);

2. badaniu na fotelu dentystycznym – lekarz za pomocą specjalnej sondy ocenia:

   1. stan higieny

   2. % punktów krwawiących podczas sondowania;

   3. głębokość kieszonek dziąsłowych;

   4. ruchomość zębów;

   5. poziom dziąsła (recesje);

   6. poziom zajęcia procesem chorobowym furkacji zębów wielokorzeniowych;

   7. rentgenodiagnostyki: ocena pantomogramu, ew. dodatkowo tomografii komputerowej lub małych zdjęć pojedynczych zębów.

Leczenie

Leczenie zapalenia dziąseł jest prostym procesem, którym zajmuje się każdy ogólnopraktykujący

dentysta. Polega on na profesjonalnym usunięciu kamienia i płytki bakteryjnej, kontrolę czynników

miejscowych i ogólnych oraz stosowanie w jamie ustnej specjalnych płukanek posiadających

odkażającą chlorheksydynę.

Zapalenie przyzębia (parodontoza) jest o wiele bardziej złożoną jednostką chorobową, której leczenie oparte jest na współpracy lekarz-pacjent-higienistka. Możemy podzielić je na następujące etapy:

1. Faza higienizacyjna, która obejmuje szczegółowy instruktaż higieny, zabiegi profesjonalnego oczyszczania złogów naddziąsłowych przez higienistkę oraz ocenę postępów pacjenta w higienie domowej (w razie potrzeby dodatkowy reinstruktaż). Lekarz dentysta zajmuje się diagnostyką oraz wykluczaniem przyczyn ogólnych, jak i miejscowych.

2. Faza higienizacyjna poddziąsłowa, podczas której lekarz wykonuje zabiegi głębokiego

   czyszczenia poddziąsłowego w znieczuleniu miejscowym – tzw. skaling i root planning

   (SRP lub starsza, wciąż używana nazwa „kiretaż”).

3. Faza chirurgiczna, kiedy to chcemy dodatkowo zadziałać na miejsca, w których utrzymuje

   się stan zapalny pomimo zakończenia dwóch pierwszych faz. Obejmuje ona m. in. zabiegi

   płatowe („kiretaż otwarty”) lub chirurgię resekcyjną/regeneracyjną.

4. Faza podtrzymująca, w której mają miejsce regularne wizyty kontrolne, profesjonalne

   zabiegi czyszczenia zębów przez higienistkę lub powrót do fazy II i III w momencie nawrotu stanu zapalnego.

Nawet najlepszy dentysta z najlepszą higienistką nie pomogą, jeśli pacjent nie jest zmotywowany!

Utrzymująca się zła higiena jamy ustnej, brak rzucenia/ograniczenia palenia zaprzepaszczą wszystkie starania i wizyty w gabinecie dentystycznym. Wykluczają one również pacjenta z leczenia chirurgicznego, w tym implantacji!